Manga yunglat hte slam dat nngai
Mungmasa mahkawn re.
An hte a Wunpawng mungdan kata de ,tawt lai shang kabye rawng nga ai,Maigan hpyen mahkra hpe,
Atsai awai gawt shapraw kau nhtawm , mungshawa hta shadip jahpang nga ai wunpawng Gumrawng gum tsa mung dan ,Gaw sharawt shagrin da ai shani she wunpawng mungda ngwi pyaw simsa ai hte rau rawt galu gaba wa na re ngu ai hpe an hte da king dalang kam sham ga ai.
Wunpawng Mung Dan
Monday, April 27, 2009
Jinghpaw Wunpawng Ningbaw ni Malaysiancare group hte hkrum jahta ai lam
Saturday, April 25, 2009
May 1 day kaw nna Tsep kawp UNHCR lekmat njaw sana
Thursday, April 16, 2009
Rim hkrum ai ni hte UNHCR
Saturday, April 11, 2009
A Lisu Man Who Suvived from a gun shot
Thursday, April 9, 2009
Two Lisu families are moving out to The U.S.A
Friday, April 3, 2009
Malaysia Jinghpaw wunpawng shiga gadun myi
A.Mung kan mung dan shagu hta sut masa yakhkak ai majaw magam bungli nlu ai masha law wa sai.
B.UNHCR a matsan tsinyam hkap la ai de myit mada let sadu ai ni mung myit mada shara nau nnga ai zawn rai taw nga ai,
C.Mungdan asu ya kawn nna mung maigan masha ni hpe rim ai lam grau grau galaw wa sai.
A.1)Malaysia du JWP myusha ni ya ten Malaysia e bungli nlu ai masha ram ram law wa ai hpe mu lu ai.Nkau myi rai jang bung li Kaja lu nga ning len Balik ni hkan rim hkrit tsang ra ai majaw bungli kaw na hkring sa kau ra ai.nkau myi rai jang nnan du ai kaw na shata 8,9 lananing myi du hkra bungli tam hkawm tim galaw na bungli nmu rai nga ai,Nkau myi rai jang Bungli madu ni sut masa n kaja mat na bungli masha shayawm kau ai kaw jahkring kau hkrum ai.Nkau myi rai jang jak rung, lusha seng Compny zawn re pat mat yang dai kaw galaw ai ni yawng gaw bungli hkring kau ra nga ai.Nkau myi bai rai yang bungli ten galu galaw tim shabrai nlu ai ni,shabrai shata shagu nlu jaw ai zawn re ni hkam sha nga ma ai lam chye lu ai.
Magam bung nli nlu ai hte gaw gumhpraw nlu sai,gum hpraw nlu yang gaw luna sha na,nga na hkawm sa hkawm wa shabrai nlu sai,nga yak wa sai,hkoi sha htet sha nna nga ra ai madang de du sai,Hkoisha htet sha na nnga ai ni matu gaw myit yu sanu???
B.1) UNHCR hte seng nna mung seng ang ai ning baw ni hpe san yu yang ,ya kade nna jang gaw UN de na ni matsan dum ai lam nga na ma ai,Raitim galoi ten hta UN sajaw na lam gaw nchye ga ai nga tsun nga ma ai,Bai nna UN ni sajaw tim shawoi na ladat hte shai mat wa sana re lam chye lu ai.Gashadawn moi shawng de UN jaw yang seng ang ai ning baw ni hpe jahpan chyarang,bungli yawng ap nna dai seng ang ai ning baw ni jaw dat ai jahpan hpe sha UN ni matut nna lit la mat wa ai lam nga ai,Rai tim ya gaw UN ni shan hte ra ai ni hpe sha lata shaw la nna,Gara ginra kaw shawng UN jaw na lam mung UN shan hte sha masat la mat wa na masa re.
Bai nna shawoi shaning e gaw ndai ten shagu UN ni jahpan hta la sai ni hpe UN masat jaw ai ten re,Rai tim daining gaw yadu hkra katsi katsang she rai taw nga sai,UN rung kaw Bung li galaw ai ni hpe san yu yang Hpunau Ruhing ja( Rahkai gala ) ni hpe grau nna Un lekmat jaw ya ra mat ai majaw ngam ai ni hpe nau lit la nlu mat wa ai lam chye lu ai.
C.1) Ndai mungdan asuya ni mung mungdan sut gan n gun kya ai hte hpawn lam amyu myu hku nna ,magan Masha shajan nau law sai nga nna maigan masha hkan rim nga ma ai.Rim ai lam mung lam amyumyu she rai wa nga ai.moi shawng de hkrit ra ai ni gaw Balik sha re.yagaw RELA ,IMIGRATION,DKBL dai ni sha n-ga hpa UNIFORM mung nbu hpun ai ni mung maigan masha tara nshang ni hpe rim na lam tsun nga ma ai.
Tara shang passport lang ai myirai tim bungli nlu ai wam wam damdam re ni hpe mung rim nna Nbungli pa de lang ta sa kau kau re lam ni nga ai lam chye lu ai.
C.2) Nang hpam Tsilu ai (Drug)ni mung law law rai wa nga ai lam chye lu ai,bai nna shayi sha ni Disco,Karaoke,pub hkan galaw nna rim hkrum re lam ni mung nga ai.PR call girls galaw nna rim hkrum ai lam ni mung nga ai hku re.
Wednesday, April 1, 2009
MYEN ASU YA HPE NKAM AI ( LAKSAN DAW -C-)
Hpa majaw nga yang (sanha gu-naw anandaw) ngu ai nga ai. Dai hpe katut na hpe mung ngai nachying tsang nngai. Bai langai mi ngai tawng ban let lajin mayu ai gaw, ya na zawn Hp.S.P.L.ga garan ai lam hta anhte zawn Hp.S.P.L. hpung masha nre ai ni wa hpa majaw lawm ra a ni? ngu ai manghkang hpe mungdan wunji juk gawe maumwi dadun kadaw hpe ra ai masha re ai rai nna ngai gaw maumwi kadun langai mi hte lajin mayu nngai.
Ndai maumwi gaw, kalang mi na kahtawng langai mi hta kahtawng agyi langai mi nga ai. Dai agyi wa si mat wa ai. Dai shaloi agyi wa kaw kasha ni law law nga ai. Dai kasha ni hta kaba htum rai nga ai kahpu kaba hpe agyi bai dan nna dai kahtawng hpe uphkang ai. Dai zawn uphkang ai hta kahpu kaba rai nga ai agyi wa gaw uphkang ai na wa ai shaloi, shi gaw ahkang aya hpe grai lang wa ai. Dai zawn ahkang aya hpe law law lang wa ai aten hta shi a kanau ni rai nga ai masha ni gaw chyahkring hkring sha dinglun ma ai. Kahpu kaba galaw ai shut ai, ndai nkaja ai ndai hpe ndai hku galaw yang kaja ai nga nna kanau ni gaw chyahkring hkring sha dinglun ai. Shaloi agyi galaw ai kahpu kaba gaw kanau ni hpe “nanhte gaw ngai hpe nhkungga ai re” nga nna nta kaw na gawt shapraw kau dat ai.
Dai zawn nta kaw na gawt shapraw kau nhtawm dai nta hta lagut, nhkru nkaja ai masha, laka kunle ni hpe shaga bang nna kahtawng hpe uphkang ai. Dai zawn uphkang ai shaloi makau na kahtawng masha ni gaw nkam hkam ma ai. Ndai nta a manghkang gaw kahpu kanau shada hka ai manghkang kahtawng hten na masa hpe myit sumru yu nna, kahtawng masha ni gaw nta kaw na gawt kau hkrum ai kanau ni hpang maga de nna tara ai hku agyi wa hpe aya kaw nna jahkrat kau nhtawm, kanau ni hta na nambat lahkawng ngu na kahpu wa hpe agyi ayta dang nna kahtawng hpe ngwi pyaw simsa ai hku bai uphkang ai da.
Ndai maumwi kadun hpe ngai na yu nngai.
Hkawp ningbaw wa, mungdan wunji juk U Nu gaw mungdan a ningbaw kaba ni rai nga ai Bojuk Aung San hte rau kaga ningbaw kaba ni gaw gap tawn ai mungchying sha ni a myit hkrum kahkyin gumdin ai lam hpe jahten sharun nga sai ngu nna ngai kam nngai. Ndai hpe gashawn ai amat wa mung galu galang tsun mat wa sai re. Kalang lai mat wa sai 10 ning laman hta anhte hkam sha lai wa sai lam ni hpe ngai garai ntang madun yang ya hkyak hkyak byin nga ai lam hpe tang madun mayu nngai.
Dai gaw, Hp.S.P.L ga garan ai lam gaw gashawn ai amat wa tang madun lai wa sai hte maren, Hp.S.P.L. hpung kata e hpung a Dimodresi lai ladat hte maren hparan yang kaja ai. Ndai zawn re lam hpe hparan na matu gaw ningbaw galaw ai wa kaw lit nga ai. Dai hku nhparan ai sha Paliman kata de la shang wa ai majaw dai ni hpa byin nga a ni? Hp.S.P.L mung ga garan ai, P.M.Ny.T. mung ga garan ai, Jinghpaw Wunpawng mung garan ai, Sam mung ga garan ai, Hkang mung ga garan ai, Kayin mung ga garan ai. N-ga garan ai gaw Kayah sha ngam ai nhten. Dai hku nga yang mahkra ga garan nna, mungdaw, ginwang, mare ninghtawn hku hkan nna mung ga garan ai.
Hkawp ningbaw wa, ndai zawn ga je nna mungdan ting ga garan ai. Mungdaw ni mung ga garan ai. Amyu sha hpan ni mung ga garan ma ai. Hpang jahtum nta dinghku ni hta mung ga garan ma ai. Maduwa gaw Nu-Tin, madujan gaw Swe-Nyein, shat pyi rau nlu sha ai prat de du ai nta dinghku ni mung nga ai lam na lu ai. Ndai zawn mungdan e ga je ai lam byin ai gaw mungdan a tsaw dik ai shara e nga ai wa, mungdan a ahkang aya hpe zing la tawn ai asuya hpung kata e tsaw dik ai shara hta nga nga ai masha wa hta nambat langai lit nga ai. Shi gaw ndai hpe n hparan lu ai majaw daini ndai zawn ga garan ai re ngu nna mu nngai.
Bai langai gaw, anhte shanglaw lu hpang ai aten hta, nlaw ai masha ni gaw Sam hpe yu yu, Jinghpaw Wunpawng hpe yu yu, Kayah hpe yu yu, Hkang hpe yu yu, nachying myit hkrum kahkyn gum din ma ai.
Dai zawn shanglawt lu hpang ai aten hta anhte gaw ram ram myit hkrum kahkyin gumdin ga ai. Dai zawn mung dw ni myit hkrum kahkyin gumdin nga ai hpe mungdan wunji juk U Nu gaw jahten sharun kau ai ngu ngai dai hku sha mu nngai. Hpa majaw i? mungdaw ni gaw shi mungdaw hku hkan nna lata shalun ai Paliman amat ni hte hpaw tawn ai kongsi ni nga ai. Shi mungdaw hku hkan nna kongsi ni gaw Paliman htung lai hte maren hpaw nhtan tawn ai kongsi ni sha re.
Bai nna dai kongsi a ra sharawng ai hte maren mungdaw langai mi ting a gam maka hpe hpajang lu ai ahkang aya hpe hpring tup asung jashawn na ahkaw ahkang nnga ai ngu nna mu nngai. Hpa majaw nga yang, 1952 ning ralata poi ngut ai hpang mungdaw ni langai hte langai hta Paliman amat ni, kongsi amat ni lata shalun hkrum ma ai. Dai zawn masha hpung ni hta sawn dat yu ai shaloi, hpung langai ngai hta Paliman amat, kongsi amat law law nga ai mung nga ai. Nkau mi gaw kachyi mi sha lu ai. Tinang mungdaw hta Paliman amat law htum lu ai hpung hpe asuya hpaw na ahkang aya asung jashawn lu ai mungdaw e nga ai Hp.S.P.L amat ni hpe shi ra sharawng ai masha ni hpe (me) jaw ra ai ngu aming jaw ai majaw Hp.S.P.L. amat ni gaw tinang ra ai hpe madi shadaw na ahkang nlu nna mung daw ni a Dimokresi, mungdaw kongsi ni a Dimokresi ni gaw dai kaw hten htum mat nga ai.
Jinghpaw mungdaw hpe mung dai hte maren galaw lai wa sai. Maga mi de n-gun jaw, wora maga de mung myit sharawt ya. Wunji juk hpe sa deng ai shaloi shi gaw yawng myit hkrum mu, nanhte yawng hpe ngai tsaw ra ai, nanhte yawng hpe ngai ra ai, dai hku tsun ai. Rai timung, shi gaw maga mi hku nna marai langai hpe lama mi ngu nna myit sharawt ya, shada nhtuk hkat nga ai kaw grau nhtuk hkat hkra, myit nhkrum nga ai kaw grau myit nhkrum hkra galaw ai.
Dan leng dik ai gaw gara kaw rai ta nga yang, Hkang laklai mungdaw a wunji aya dang ai kaw grai dan leng lai wa sai. Hkang laklai mungdaw gaw dai aten hta Hp.S.P.L. nre. Hkang Congress ngu ai hpung gaw marai 10 lu ai. Bai Captain Mang Tung Nung ni a hpung gaw marai 2 lu ai. Dai shaloi Hkang wunji dang ai hta Hkang Congress hpung gaw shanhte Hkang Congress hpung hta ningbaw rai nga ai, ya na Hkang wunji U Za Re Lian hpe dang na matu yaw shada tawn ai. Rai tim mungdan wunji juk gaw Hkang wunji dang na wa gaw shi kam ai wa rai rea ai. Dai majaw shi ra ai wa rai ra ai nga nna Captain Mang Tung Nung hpe dang na nga nna tsun ai. Amat 10 lu ai Hkang Congress hpung gaw dai hpe nachying nkam hkam ai. Wunji juk U Nu gaw hpa bai kahtap galaw ai i? nga yang, Hkang Congress hpung marai 10 hta na gang di la nna U Shein Htang hpe wunji dang na matu jahka la ai. Jahpai ai lam gaw U Za Re Lian gaw asak naw kaji ai, dinghku mung grai nshang ai. U Shein Htang gaw asak mung kaba sai, bungli galaw ai shaning mung law sai nga nna, dai hku ga garan ai. Dai majaw Hkang mung lahkawng brang rai mat ai. Ndai ni gaw sakse ni re.
Hkawp ningbaw wa, ndai gaw dan leng nga ai. Wunji juk U Nu gaw mungdan a wunji juk mung re, Hp.S.P.L.hpung a ningbaw mung re. Dai majaw shi gaw wunji dang ai hta shi a ahkang aya ahkyak madung rai nga ai. Shi ra ai hku byin nga ai. Dai hte maren Hkang hpe mung dai hku galaw ai. Kayin hpe mung dai hku sha galaw ai. Kayin mungdaw gaw 1954 ning June shata praw 1 ya shani byin wa ai. Dai zawn byin pru wa ai hpang e Kayin mungdaw kaw na lata shalun ai amat, Kayin mungdaw mung shawa a ra sharawng ai hte maren lata la hkrum ai amat ni hta na Kayin mungdaw ningbaw hte Kayin mungdaw wunji ndang ai sha, mung madung kaw na lata la hkrum ai dat kasa ni hta na shi ra ai masha hpe dang ai. Dai mung Kayin hpe sai garan ai lam re.
Bai nna mungdaw nlaw ai masha ni hpe ayai aya ga garan mat hkra maga mi de amyu mi di nna myit sharawt ai majaw anhte kaw mung grau ga garan ai hta ga garan, grau nna myit nhkrum ai hta grau nhkrum re ai lam ni hpe tang madun nga ai re.
Hkawp ningbaw wa, ndai zawn mungchying sha ni a myit hkrum kahkyin gumdin ai lam hpe wunji juk U Nu gaw jahten sharun ngut ai hpang mungdan hta madun tsawm na matu hpa galaw a ni? nga yang Mungchying sha myit hkrum kahkyin gumdin wunji dap nga nna ahkri ahkrai tam myit shapraw la nna dap langai mi gyin shapraw nhtawm, shi dawhkrawng rai nga ai amat langai mi hpe dai dap e wunji dang tawn ai. Dai wunji dap gaw daini du hkra hpa amu mung nlu galaw ai hpe anhte mu ga ai. Lama dai wunji dap gaw mungchying sha ni a myit hkrum kahkyin gumdin ai lam hpe galaw ai rai yang daini ndai Rapdaw e marai kade hpe kahkyin gumdin lu sai ngu ai hpe jahpan hte tang madun shangun mayu ai. Anhte mu ai gaw numsha langai hpe kahkyin la lu ai sha re.Dai mung dap wunji wa e madu zing la kau ai nga nna na na ai.(Lahpawk nsen ni)
Hkawp ningbaw wa, mungchying sha nlaw ai masha ni myit nhkrum hkra garan ai lam hta ya ga rawt shaga ai Sama Duwa Sinwa Nawng gaw wunji juk U Nu a hkra lata lahpum nambat 1 re. (Lahpawk nsen ni)
Bai langai mi gaw, anhte ndai zawn myit nhkrum ai shaloi, langai hte langai, maga mi hte maga mi, ga law ai hpe anhte gaw lang hte lang mungdan wunji juk U Nu hpe tang madun tsun dan yu ga ai. Shaloi myi sha tsun sai hte maren, “nanhte yawng hpe ngai tsaw ra ai, nanhte yawng kadai hpe mung nju ndawng ai myit nrawng nngai” nga nna ndai ga ni hpe sha tsun ai.
Bai nna ga langai gaw, “ngai gaw sai garan ai lai hte kadai hpe mung n uphkang ai” nga nna shi n-gup kaw nna ayan tsun ai. Rai timung, U Nu gaw ya sha ngai tang madun sai hte maren, tsun ai myu mi galaw ai myu miu, re ai hpe anhte mu ga ai. Kaja wa anhte yawng hpe tsaw ra a ni? ngu yu yang, yawng hpe kaja wa ntsaw ra ai. Dai hpe anhte sakse tang madun na.
Hkawp ningbaw wa, amat wa atsawm sha madat yang chye lu na re. Shawng de ningbaw ai mung wunji juk U Nu sha re. Ya ningbaw ai mung wunji juk U Nu sha re. Dai rai nna wunji juk U Nu shawng e galaw ai, ya galaw ai hte htawm hpang e galaw na maren sha rai na re majaw “nkam ai” ngu ai gashawn hpe tau ai re.
Hkawp ningbaw wa, ya mung kumshu sun nga ai. Kade mung n hprawng ai. Dai hku galaw ya tawn da ai. Dai rai yang mai sai, anhte yawng gaw htawm de anhte wunji kaw nna aya hkrat mat ai shaloi kumshu sun laingai hpra lu na re ngu nna grai myit mada ai. Raitim, 1956 ning ralata poi kaba hta Duwa Zau Lawn gaw mungdaw ningbaw kaw nna hkrat mat ai shaloi kumshu sun mung njaw ai. Dai ni ku hkra hpa mung n galaw ya ai. Dai hpe yu nna yawng chye lu nga ai.
Hkawp ningbaw wa, dai rai yang mungdan wunji juk U Nu gaw anhte nlaw ai bum masha yawng hpe tsaw ra ai, hkau ai, myit hkrum mu nga ai ga gaw shi tsun ai ga hte galaw ai amu gaw nbung pre ai majaw, ndai kaw mung anhte gaw nkam lu nga ai.
Bai langai mi ngai tang madun mayu ai gaw, mungdan wunji juk U Nu gaw Gawda ai
Ga shawn ai amat wa mung dai hpe kachyi mi tsun mat wa sai. Dai hpe ngai hkum tsup hkra tang madun mayu nngai.1957 ning march shata 7 ya shani, ndai Mungmasha Rapdaw hta praw 4 ya shani tsun mat wa ai mungga hpe dinglun ai ga ai ni hpe mungdan wunji juk hku nna bai htai ai shaloi, “mungdaw jaw ai nkaja ai, mungdaw ngu ai ngai jaw mayu nna jaw ai nre” nga nna shi nan adan sha ndai Mungmasha Rapdaw e mungga tsun lai wa sai. Dai rai yang ndai lam hpe hkawp ningbaw wa ahkang jaw na nga yang ngai loi mi tang madun mayu ai.
Hkawp ningbaw wa, ahkang jaw ai hte maren mungdan wunji juk U Nu gaw ndai Rapdaw e tsun ai ga hpe ngai loi mi hti dan na nngai, “Anhte kaw nna ya Rakhaing mungdaw hpe U Hla Tun Phyu ni hte nye a jinghku ni rai nga ai amat U Kyaw Min ni a hpung ni ra ai Rakhaing mung hpe mungdaw hku nna anhte njaw na ngu ai gaw Rakhaing amyu masha ni hpe nju nna nre ngu ai hpe shawng nnan lajin mayu nngai. Hpa majaw nga yang anhte teng sha tsun na nga yang, mungdaw ngu ai gaw kaja ai nre. Mungdaw hpe shawng nnan anhte gaw Mungdan Gawgap Rapdaw hta Sam mungdaw, Jinghpaw mungdaw, Kayah mungdaw ngu ai mungdaw ni hpe jaw ai shaloi na nye a mungga hpe bai yu mu, Ndai zawn mungdaw ni hpe jaw ra ai gaw anhte ra sharawng la nna jaw ai nre, “nga nna tsun ai shaloi Nyaung Shwe Maha Devi, Sam mung maga na amat wa nan dai lam hpe bai htai ai. Ndai ga gaw Rapdaw ka-matsing hta mung rawng nga ai. Ndai kaw kalang mi, mungdaw jaw ai nkaja ai, mungdaw hpe jaw mayu nna jaw ai nre nga nna mungdan wunji juk nan adan aleng hpaw tsun lai wa sai.
Bai kalang mi, dai ning hta sha, 1958 ning April shata praw 8 ya shani, Maw Lamyaing mare e galaw ai Mun Htunghking Zuphpawng kaba hta, Ya manya Mun Amyu Masha Hpung kaw nna shagrau sha-a ai hpalap lu poi hta mung shi gaw dai ga hpe sha bai kahtap tsun ai. Dai kaw tsun ai ga gaw anhte mungdaw ni a matu grau nkaja ai. Gara hku grau nkaja a ni? nga yang, mungdaw ngu ai gaw nta shingdu na shatgawk hte bung ai nga nna dai hku nan shi tsun ai. Dai majaw ndai lam lahkawng gaw mungdan wunji juk gaw Rapdaw kat e mung, shinggan e mung, mungdaw jaw ai nkaja ai, mungdaw hpe jaw mayu nna jaw ai nre nga nna shi nan adan aleng tsun sai. Bai nna ndai mungdaw ni hpe nhten hten hkra, mungdaw ni myit nhten hten hkra, mungdaw ni myit n-gun n yaw yaw hkra mungdan wunji juk gaw shi nan hpaji daw nna tsun lai wa sai.
Dai gaw galoi i? nga yang, 1957 ning June shata praw 3 ya shani zuphpawng ai (cabinet) e, mungdan wunji juk gaw mungdaw ningbaw ni hpe, “nanhte kaw nga nna aming jaw ai. Dai kaw anhte mungdaw ningbaw ni gaw kalangta hpa bai ntsun lu hkra rai mat ai. Dai shaloi Sam mungdaw ningbaw Sao Hkun Cho gaw, “anhte naw myit yu na ahkang jaw rit” ngu tsun jang, “mai sai myit yu mu” nga nna bai tsun ai. Shing rai June shata praw 6 ya shani mungdaw ningbaw ni zuphawng nna Sam mungdaw ningbaw Sao Hkun Cho hpe lawu na hte maren tsun shangun ga ai:
“Wunji juk U Nu dai hku tsun ai nkaja ai. Ya mungdaw ni hta dai lam ganan mat wa sai. Mungdaw dat kasa ni mung, mungdaw shawa masha mung, dai lam hpe na yang nkaja ai. Dai majaw dai lam hpe bai gram na matu sa tsun su,” ngu nna anhte gaw Sam mungdaw ningbaw Sao Khun Cho hpe shangun dat ga ai. Anhte mahtai bai lu ai gaw,” e, nanhte nra yang laning mi gaw dai hku naw rai u ga. Du na ra ai shaning hta ndai lam dawdan mu, “ nga nna aming jahkrat ai. Dai hte maren nga yang ya 1958-59 ning sut gumhpraw shaning kaw nna mungdaw ni a sut gumhpraw ahkang aya hpe dawm kau
Ndai sut gumhpraw lam hpe jum nna mungdaw ni hpe uphkang, kongsi mung, kongsi mung ndai sut gumhpraw ahkang aya hpe hparan ya na matu hpaw da ai tara shang ai hpung,
Hkawp ningbaw wa ahkang jaw ai hte maren, ngai ga hpungdim